Có bao giờ bạn tự hỏi… tại sao ngày nào bạn cũng bận rộn, cũng than “không có thời gian”, nhưng vẫn lướt mạng xã hội được vài tiếng mỗi ngày? Tại sao bạn có thể cày hết cả playlist video ngắn trên TikTok, Reels hay Shorts, nhưng lại thấy “khó chịu” khi mở sách ra đọc được 10 phút?
Tôi hỏi vậy không phải để phán xét, mà vì chính tôi cũng từng như thế.
Cơn nghiện dopamine ngọt ngào nhưng nguy hiểm
Internet giờ không chỉ là công cụ thông tin nữa. Nó là một cỗ máy phát dopamine liên tục. Mạng xã hội – đặc biệt là video ngắn – đánh trúng bản năng tìm kiếm sự thỏa mãn nhanh của con người.
Một video 15 giây khiến bạn cười.
Video tiếp theo khiến bạn “Ồ, thú vị đấy”.
Rồi bạn vuốt tiếp… tiếp… tiếp…
Cứ như thế, não bạn được cho ăn từng muỗng dopamine nhỏ, liên tục. Và vấn đề ở đây là: khi đã quen với niềm vui tức thì, bạn sẽ khó mà kiên nhẫn với những thứ đòi hỏi thời gian và sự tập trung sâu.
Đọc một cuốn sách? Quá lâu.
Ngồi tĩnh lặng suy nghĩ? Quá chán.
Làm một dự án dài hơi? Mệt mỏi.
Chúng ta đang “tiêu hao” sự tập trung vào giải trí vô bổ
Người trẻ bây giờ (và cả nhiều người trưởng thành) đang sống trong một vòng lặp:
-
Ban ngày làm việc hoặc học tập với hiệu suất vừa đủ để “xong việc”.
-
Tối về thì mở điện thoại để “xả stress” và rồi bị cuốn vào vô số video, tin tức, status.
-
Đêm muộn mới nhận ra mình chưa làm gì thật sự có giá trị cho bản thân cả.
Tôi không phủ nhận rằng giải trí là cần thiết. Nhưng khi phần lớn thời gian rảnh bị tiêu hao vào những thứ ngắn ngủi, vô bổ, bạn sẽ chẳng tích lũy được gì cho tương lai.
30 phút đọc sách khó hơn 3 tiếng lướt mạng – tại sao?
Nghe thì vô lý, nhưng lại là sự thật. Lý do không phải bạn “lười” hơn. Mà là vì não bạn đã bị “lập trình” để chỉ muốn nhận thông tin nhanh, màu mè, vui vẻ, dễ tiêu hóa.
Đọc sách đòi hỏi bạn phải chậm lại, phải tưởng tượng, phải phân tích – và điều đó khó hơn nhiều so với việc ngồi thụ động xem video.
Nhưng cũng chính vì khó nên nó mới có giá trị.
Tôi đã làm gì để lấy lại sự tập trung
Tôi bắt đầu bằng cách đơn giản:
-
Mỗi ngày tắt Wi-Fi hoặc để điện thoại ở chế độ máy bay 1–2 tiếng.
-
Ngồi ở một góc yên tĩnh, chỉ có sách, giấy bút và một ly cà phê.
-
Khi cảm thấy bồn chồn muốn cầm điện thoại, tôi viết ra giấy suy nghĩ của mình.
Chỉ sau vài tuần, tôi thấy mình bình tĩnh hơn, tập trung hơn, và quan trọng nhất là… tôi nhớ lại cảm giác “sống thật” thay vì chỉ “lướt qua”.
Lời nhắn cho bạn – đặc biệt là những người trẻ
Hãy thử tạm ngắt internet 1–2 giờ mỗi ngày.
Hãy đọc một cuốn sách bạn yêu thích.
Hãy dành vài phút quan sát nội tâm, nghĩ về định hướng tương lai của mình.
Bạn sẽ bất ngờ khi thấy thời gian đó đem lại nhiều giá trị hơn gấp bội so với 100 video ngắn bạn xem hôm nay.
Bởi vì tương lai của bạn… không được xây từ những cú vuốt màn hình, mà từ những giờ phút bạn thật sự sống, học và trải nghiệm.
— Minh Đức
Nhận xét
Đăng nhận xét